„Oddech a mowa dziecka” 

Logopedia

    Oddychanie jest naturalną czynnością fizjologiczną, o której przecież nie myślimy podczas jej wykonywania. Jednak prawidłowy sposób oddychania często jest nieosiągalny bez wcześniejszego świadomego jego ćwiczenia, a tym samym doprowadzenia do nawyku poprawności oddechu który odgrywa ogromne znaczenie w prawidłowym rozwoju mowy dziecka. Prawidłowe oddychanie u dziecka powinno być miarowe, spokojne, głębokie i powinno przebiegać prawidłowym torem – przez nos. Dzięki temu właściwie kształtują się: pojemność i wydolność klatki piersiowej, poziom napięcia mięśniowego, postawa ciała, artykulacja i ogólna wydolność organizmu.

Najwłaściwszy sposób oddychania to oddychanie żebrowo-brzuszne lub tzw. żebrowo-brzuszno-przeponowe. Ten typ połączonego oddychania uważany jest za najgłębszy i najwłaściwszy. Jeśli zauważymy u dziecka pierwsze oznaki oddychania torem ustnym (wdech ustami i wydech ustami) – zgłośmy się na konsultację do pediatry lub do logopedy. Wczesna terapia przynosi szybkie efekty i nie pozwala utrwalić się nieprawidłowościom. Należy pamiętać o tym, że dziecko samo nie wyrośnie z takiego sposobu oddychania.

     Bardzo często nasze zajęcia rozpoczynamy od kilkuminutowego treningu prawidłowego oddechu, jest to niezmiernie ważne, by wyrobić w dziecku nawyk prawidłowego oddechu. Jeżeli zobserwujemy u dziecka płytki, piersiowy tor oddechowy, sami możemy w trakcie zabaw uczyć prawidłowego, przeponowo – żebrowego sposobu oddychania.

J Nasze zabawy oddechowe obarczone są zawsze konkretnym celem:

• odróżnienie fazy wdechu i wydechu,
• poszerzenie pojemności płuc,
• wzmocnienie mięśni biorących udział w oddychaniu,
• wyrobienie prawidłowego toru oddechowego,
• wyrobienie umiejętności szybkiego, pełnego wdechu i wydłużonej fazy wydechowej,
• dostosowanie długości wydechu do czasu trwania wypowiedzi,
• zsynchronizowanie pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.

Należy też pamiętać, że:

• przedłużanie wydechu nie może być zbyt długie, gdyż może opróżnić płuca z tzw. „powietrza zapasowego”,
• każde dziecko ma własny, indywidualny rytm oddechu, inną pojemność płuc – dlatego każde dziecko wykonuje ćwiczenia zgodnie ze swoimi możliwościami,
• dziecko nie wykona ćwiczeń, gdy ma katar, przerost trzeciego migdałka lub krzywą przegrodę nosa,
• ćwiczenia należy wykonywać w różnych pozycjach ciała, np. pozycji leżącej, siedzącej czy stojącej, dlatego najłatwiej wpleść je w zabawy ruchowe,
• należy pamiętać, aby w czasie ćwiczeń mięśnie szyi, rąk i tułowia były rozluźnione, a postawa ciała swobodna (w zabawach ruchowych łatwiej to skontrolować),
• ćwiczenia oddechowe prowadzone z małymi dziećmi powinny być dostosowane do możliwości dziecka, a więc wymagają formy zabawy.

    Zaproponowane zabawy służą (zupełnie bez zamiaru ;))nawet dorosłym, ponieważ większość dorosłych nie wykorzystuje przy oddychaniu całej pojemności płuc,
a niewystarczający dopływ tlenu do organizmu przyczynia się do zmęczenia i stresu. Warto tu wspomnieć również o tym, że niezależnie czy dziecko, czy dorosły znajdujący pod wpływem stresu oddycha szybko i płytko, kiedy zaś jesteśmy zrelaksowani nasz oddech staje się miarowy i głęboki. Sami Państwo zaobserwujcie również jak zmienia się nasza mowa zarówno artykulacja jak i jej tempo w chwili stresu i w chwili odprężenia. 

U dzieci często występują znaczne nieprawidłowości w oddychaniu, takie jak:

• nieprawidłowy tor i wzorzec oddychania,
• zatrzymanie oddechu w sytuacjach lękowych i w czasie znużenia,
• tendencja do hiperwentylacji – zwiększenia tempa oddychania, wydłużania oddechu aż do bezdechu,
• skrócona faza wydechowa,
• zmiana tempa mowy , a czasami nawet ”zawieszenie„ mowy,
• nieprawidłowa praca przepony.

Nieprawidłowości, które powodują dysfunkcje w oddychaniu to:

• częste infekcje górnych dróg oddechowych, zapalenia oskrzeli i płuc,
• zmiana tempa mowy ,”zawieszenie„ mowy
• dysfunkcje anatomiczne w budowie nosa,
• obniżony poziom słuchu,
• niski poziom napięcia mięśniowego w obrębie ciała i aparatu artykulacyjnego,
• obniżony poziom rozwoju ruchowego.

Należy pamiętać, że prawidłowego oddychania możemy dziecko nauczyć.

Ćwiczenia oddechowe: 

• dmuchanie na wiatraczki, dmuchawki, piłeczki, piórka i paski papieru,
• dmuchanie w różnego rodzaju gwizdki, organki, flet,
• zdmuchiwanie lekkich przedmiotów ze stołu,
• dmuchanie na przedmiot zawieszony na sznureczku,
• dmuchanie na piłeczkę pingpongową, słomki,
• wdmuchiwanie piłeczek do bramki,
• rozdmuchiwanie, kaszy, ryżu, grochu przez słomkę,
• wdech – ramiona do góry, zatrzymanie; długi wydech i powolne opuszczanie ramion,
• przetaczanie powietrza z jednego policzka do drugiego,
• przenoszenie słomką różnych kawałków materiału, styropianu itp.,
• dmuchanie na zabawki pływające w wodzie,
• przysysanie do warg bibułki,
• wdech i wydech nosem z kontrolowaniem dłonią ruchu przepony (dłoń dziecka  spoczywa na przeponie terapeuty),
• próby nadmuchiwania torebek papierowych, gumowych zabawek i baloników
  z ustnikami,

Ćwiczenia oddechowe połączone z ruchem:

• wdech z jednoczesnym szybkim wzniesieniem rąk do boku, a wydech
  z powolnym przesuwaniem rak do przodu, aż do zupełnego ich złączenia;
• wdech z jednoczesnym wzniesieniem rąk bokiem do góry, wydech z powolnym ich opuszczaniem, któremu towarzyszy powolny wydech;
• szybki wdech z jednoczesnym skrętem tułowia w bok, w czasie powolnego wydechu następuje powrót do normalnej pozycji.

Bawiąc się  z dzieckiem „oddechem” nie zapominajmy o uświadamianiu mu tej jakże ważnej prawdy, że oddech to potężne źródło zdrowia i spokoju.  Płynne przechodzenie wdechu w wydech wycisza system nerwowy, rozładowuje emocje, uspokaja. Mocny, głęboki oddech potrafi przynieść natychmiastową ulgę w chwilach stresu. Oddech to doskonały sposób, który nic nie kosztuje i z którego zawsze możemy skorzystać.

Zapraszam do odwiedzenia galerii zdjęć naszych zajęć logopedycznych, gdzie uwieczniłam tylko niektóre zabawy oddechowe w wykonaniu Państwa pociech.

Inspiracją do napisania tej publikacji była strona https://pedagogika-specjalna.edu.pl/wiadomosci/odkryj-w-dziecku-moc-oddechu-jak-prawidlowo-oddychac/                            

                                                                         Logopeda: Aneta Lisowska

                                                                   

 

 

---

Artykuł dla rodziców i nauczycieli

I część

Przyczyny zachowań agresywnych i przemocowych

II część

Portrety sprawcy i ofiary przemocy

 

Agresja była obecna w życiu człowieka od zawsze. Zmieniało się tylko spojrzenie na to zjawisko. Różnie także tłumaczono przyczyny zachowań agresywnych czy też przemocowych. Wszystko zależało od kultury i kontekstu społecznego. Istnieją teorie mówiące, iż agresja ma podłoże biologiczne związane z budową i funkcjonowaniem organizmu (poziom testosteronu, struktura chromosomów, uszkodzenia CUN czy pewnych struktur w mózgu). Według niektórych szkół psychologicznych za zachowania agresywne odpowiedzialny jest temperament, jednak należy zwrócić uwagę, że temperament może predysponować do pewnych skłonności, ale w zależności od czynników środowiskowych konkretne zachowania mogą się ujawnić lub ulegną wygaszeniu. Freud rozpatrywał agresję jako element popędu seksualnego lub jako reakcję na uczucie niechęci ze strony drugiego człowieka. Według Adlera agresja to reakcja na niezaspokojone potrzeby. Istotny jest również czynnik frustracyjny, który zależy w głównym stopniu od środowiska i postaw rodzicielskich. Jednak w ostatnich latach nastąpiła zmiana spojrzenia na przyczyny agresji. Mówi się, że agresja jest zachowaniem wyuczonym poprzez:

· obserwację,

· naśladowanie,

· bezpośrednie doświadczenie,

· powtarzanie.

O ile w przeszłości agresja postrzegana była jako instynktowne zachowanie ludzkie to przy obecnym stanie wiedzy nie można już twierdzić, że to tylko jakaś przemożna biologiczna siła nakazuje człowiekowi zachowywać się w taki, a nie inny sposób. I chociaż czynniki biopsychiczne mają wpływ na nasze zachowanie to oczywistym pozostaje stwierdzenie, że jest ono również efektem uczenia się. Czyli jeżeli można się czegoś nauczyć, to można także oduczyć. Daje to nadzieję na pozytywne efekty pracy wychowawczej. Przy teoriach biologicznych czy tendencjach wrodzonych dokonywanie zmian wychowawczych mogłoby się okazać trudne lub wręcz niemożliwe. Nic nie da podawanie dziecku leków (jak dzieje się to w przypadkach dzieci przejawiających szczególnie destrukcyjne zachowania) o ile nadal będzie się utrzymywał np. konflikt w rodzinie między rodzicami lub między dzieckiem a rodzicami. Leki mogą wspomóc, ale nie zastąpią oddziaływań terapeutycznych.

 

Przykładowe źródła czynników ryzyka zachowań agresywnych i przemocowych

Środowisko rodzinne.

· Niewłaściwa postawa wychowawcza rodziców.

· Brak zgodności rodziców lub odmienne poglądy na wychowanie.

· Obyczaje wzmacniające agresję.

· Przestępczość rodziców.

· Wzorzec zachowań agresywnych.

· Patologie (przemoc, alkoholizm).

· Praktyki dyscyplinujące - przymus w rodzinie, słaba wymiana myśli, mało rozmów, stosowanie gróźb, surowa dyscyplina.

· Ubóstwo

Nie można łączyć ubóstwa z zachowaniami agresywnymi, gdyż ono samo nie ma istotnego znaczenia. Chodzi raczej o połączenie z innymi czynnikami ryzyka. Ponadto można ubóstwo jako czynnik ryzyka rozpatrywać w kontekście doświadczanego stresu przez rodziców żyjących w ubóstwie, co przekładać się może na zdolność skutecznego kontrolowania zachowań dzieci, czy też jakość więzi rodzinnych. Wyniki badań wskazują także, że niektórzy rodzice, żyjący w ubóstwie skutecznie zapobiegają aspołecznym zachowaniom swoich dzieci.

Środowisko szkolne

· Brak jasnych reguł i zasad.

· Negatywne komunikaty ze strony nauczycieli.

· Odrzucanie trudnego ucznia.

· Przyzwolenie na zachowania agresywne.

· Modelowanie zachowań agresywnych.

· Zbyt liczne klasy.

· Niedostępność emocjonalna i wychowawcza nauczycieli.

 

Środowisko rówieśnicze

· Wartościowanie siły.

· Modelowanie zachowań agresywnych.

· Wiara w skuteczność agresji. Jeżeli zachowania agresywne przynoszą wymierne korzyści, a środowisko akceptuje lub nagradza przemoc, zachowania takie będą wzmacniane. Zwiększa to wiarę młodego człowieka w pozytywną rolę przemocy czy też agresji. Nie ma motywacji do zmiany zachowań.

· Dostęp do wyzwalaczy typu alkohol, narkotyki.

· Zasady obowiązujące w "paczce".

· Grupa daje siłę i osłabia poczucie odpowiedzialności.

· Potrzeba bycia akceptowanym, przynależności i bezpieczeństwa może zachęcać do podejmowania działań przemocowych.

Istotną rolę wśród przyczyn zachowań agresywnych czy przemocowych odgrywają także sytuacje urazowe, które w konsekwencji mogą prowadzić do zaburzeń zachowania oraz czynniki rozwojowe, ale te ostanie mają charakter przejściowy. Poszukując źródeł agresji nie można pominąć roli środków masowego przekazu. Przemoc i agresja wypełnia telewizję, gry komputerowe oraz Internet. Wydaje się, że sceny przemocy to stały element filmów dla dorosłych, młodzieży, a także dzieci, często występujące w bardzo brutalnej formie. W rozwiązywaniu konfliktów dominuje przemoc, a w grach komputerowych nagradzane są akty agresji zaś niepodejmowanie działań przemocowych prowadzi do porażki. Oczywiście gry komputerowe to także atrakcyjna forma nauki i zabawy, jednakże zdecydowaną większość gier używanych przez dzieci stanowią gry agresywne. Grają w nie także małe dzieci, mimo ograniczeń wiekowych. Producenci tego typu rozrywki podkreślają, że ich intencją nie jest zwiększanie agresywności odbiorców. Odpowiadają tylko na zapotrzebowanie, informując dla wieku jakiego odbiorcy dana gra, czy film jest odpowiedni. Istnieją też hipotezy podkreślające korzyści płynące z agresji i przemocy medialnej. Poprzez obserwację czy dokonanie wirtualnego aktu agresji dochodzi do rozładowania emocji, uwolnienia agresji i przez to nie dokonuje się destrukcyjnych czynów w "realu". Teoria ta nie jest jednak poparta wiarygodnymi badaniami, a wyniki innych badań wskazują, że agresja w telewizji czy grach komputerowych ma wpływ na zachowania agresywne dzieci. Wzrost tych zachowań jest proporcjonalny. Zarówno u dzieci już agresywnych, jak i tych, które nie przejawiały do tej pory takich zachowań zaobserwowano wzrost poziomu agresji. Gotowość jednak do agresji została wzmocniona u tych dzieci, które już w domu dowiedziały się, że brutalne zachowania są normalne. W dawnych czasach, kiedy nie było telewizji czy Internetu podobną rolę odgrywały straszne opowieści snute przy ogniskach. Nie wydaje mi się jednak, aby czas ich opowiadania i częstotliwość były podobne do ilości czasu, jaki dziś dzieci poświęcają na oglądanie telewizji, przeglądanie Internetu i graniu w gry komputerowe. Dlatego najrozsądniej jest zachować umiar i posiadać wiedzę na temat tego, czym zajmuje się dziecko. Dziecko pochodzi z biednej rodziny, ogląda przemoc w telewizji i w domu, otoczone jest negatywnymi wzorcami zachowań, a jednak prezentuje zachowania prospołeczne, nie przejawia tendencji do agresji czy przemocy. Dlaczego? Odpowiedzią są różnice indywidualne i tzw. czynniki chroniące. Należą do nich zasoby własne dziecka takie jak: zrównoważony temperament, poczucie humoru, ambicje, dobry rozwój intelektualny, umiejętności społeczne, adekwatne poczucie własnej wartości. Ważną rolę odgrywają również zasoby środowiska lokalnego takie jak: wsparcie innych dorosłych (nauczyciel, ksiądz, trener czy inny dorosły) oraz wsparcie instytucji (kluby sportowe, harcerstwo, przyjazna szkoła), a także przyjazne sąsiedztwo. Trzecim czynnikiem chroniącym są dobre relacje z bliską osobą (jeden z rodziców, sąsiad, ktoś z rodziny). Norman Garmezy nazwał dzieci dorastające w złych warunkach, które na przekór wszystkiemu okazały się odporne na destrukcję "resilientchildren". W badaniach okazywało się, że taka grupa dzieci to rząd 30-50 %.

 Podsumowując "Agresja u dzieci i młodzieży kształtuje się na bazie czynników wrodzonych, pod wpływem środowiska (rodzinnego, rówieśniczego, szkolnego itp.) oraz mediów (głównie telewizji i komputera). Jest ona skutkiem społecznego uczenia się, które następuje w bezpośrednich interakcjach między dzieckiem a osobami agresywnymi, a także, gdy oglądanie takiego modelu zachowania dokonuje się pośrednio, za pomocą filmu, telewizji i komputera". 1 Wsparcie otoczenia może mieć decydujące znaczenie dla losów dziecka, którego udziałem stały się trudne przeżycia. Dotyczy to w szczególności dzieci wychowujących się w rodzinach dysfunkcyjnych.

 

Portrety sprawcy i ofiary przemocy

Ofiara pasywna

Typowe cechy osoby - ofiary przemocy to:

· nieśmiałość, niepewność,

· niska samoocena,

· poczucie osamotnienia i opuszczenia,

· najczęściej słabsza fizycznie,

· lepsze kontakty z dorosłymi niż rówieśnikami,

· niska pozycja w grupie rówieśniczej,

· bojaźliwość, zaatakowana - płacze,

· uważność, cichość,

· negatywny stosunek do przemocy (nie zawsze).

 

Ofiara prowokująca

Cechy:

· ma problemy z koncentracją uwagi,

· nadaktywna, irytuje innych,

· często wchodzi w konflikty,

· zmienność nastroju,

· "humorzasta".

 Za przykład mogą posłużyć dzieci z ADHD, które stają się jednocześnie ofiarami i sprawcami zachowań agresywnych.

 

Aktywny sprawca przemocy-LIDER

Sprawca przemocy jest z reguły:

· silniejszy fizycznie,

· impulsywny,

· mało empatyczny,

· ma potrzebę dominacji,

· średnie lub nieco wyższe niż przeciętne poczucie własnej wartości,

· przeciętnie lub mało popularny w klasie,

· otoczony "świtą".

 

Pasywny sprawca przemocy

Taka osoba nie rozpoczyna konfliktu, ale uczestniczy w przemocy. Nie jest zbyt pewna siebie, dlatego lepiej czuje się w grupie. Często jest ze "świty "lidera.

 

Literatura:

 1. Goldstein A., Glick B., Gibbs J. (2004) ART. Program zastępowania agresji. Warszawa. Instytut Amity.

2. Karasowska A. (2009) Jak wychowywać i uczyć dzieci z zaburzeniami zachowania.Warszawa. PARPAMEDIA.

3. Pufal-Struzik I. (red.) (2007) Agresja i przemoc w szkole : przyczyny, rozpoznawanie, zapobieganie. Kielce. Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP

4. Rejzner A. (red.) (2004) Agresja w szkole: spojrzenie wieloaspektowe. Warszawa. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.

5. Rejzner A. (red.) (2004) Przemoc i agresja w szkole : próby rozwiązania problemu.

2. Surzykiewicz J. (2000). Agresja i przemoc w szkole. Uwarunkowania Socjoekologiczne. Warszawa. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno - Pedagogicznej.

Magdalena Śliwińska, Justyna Sowa w ramach pracy zespołu do spraw opieki i wychowania

 

 

---

DOBRE STRONY DLA DZIECI

Opracowała – Jolanta  Sasal

 

www.pisupisu.pl

www.miastodzieci.pl

www.abecadlo.candy.pl

www.matematycznawyspa.pl

www.gry-dladzieci.pl

www.gry-dladziewczyn.pl

www.wkuwanko.pl

www.klasoteka.pl

www.ortografka.pl

www.żyraffa.pl

www.grajnik.pl

www.dyktanda.net.pl

www.ortofrajda.pl

www.sieciaki.pl

www.nauczanka.pl

www.kostkinamatmie.pl

www.stypendiada.pl

www.klasówki.pl

www.lulek.tv.games.pl

www.squla.pl

www.kangurmatematyczny.pl

www.matzoo.pl

www.BATMAT.pl

szaloneliczby.pl

www.kula.gov.pl

www.printoteka.pl

www.czasdzieci.pl

www.klikankowo.pl

---

mgr Renata Bednarczyk- nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej

DEKALOG_DLA_RODZICOW_DZIECI_DYSLEKTYCZNYCH.pdf

mgr Magdalena Śliwińska- nauczyciel j. polskiego i j. angielskiego

CZAS_DLA_DZIECKA.pdf

mgr Wioletta  Falkiewicz - nauczyciel przyrody i wdż

WSPÓLNIE_ZADBAJMY_O_ZDROWIE_DZIECI.pdf

mgr Justyna Sowa- nauczyciel matematyki i techniki

Jak_dbac_o_bezpieczenstwo_dziecka_(3).pdf

mgr Aneta Sokół- nauczyciel języka polskiego

Czytanie_(3).pdf